Arhimed Sirakužanin - Aleksandra Bojović

Arhimed (grč. Αρχιμηδης; Sirakuza, 287.p.n.e. — 212.p.n.e.) bio je starogrčki matematičar, fizičar i astronom iz Sirakuze, na Siciliji. Iako se ne zna mnogo podataka o njegovom životu, on se smatra najvećim matematičarem antike, i jednim od najvećih naučnika do danas. Arhimed je postavio temelje infinitezimalnog računa i analize primenjujući koncept infinitezimalnosti i metodu iscrpljivanja. Bavio se preciznim dokazivanjem teoreme u geometriji, uključujući određivanje površine kruga, površine I zapremine sfere, kao i površine određene parabole. Neka od najznačajnijih matematičkih dostignuća po kojima se istakao je to što je izračunao broj π, definisao i istražio spiralu, koja nosi njegovo ime, i osmislio sistem stepenovanja za predstavljanje jako velikih brojeva. On je, takođe, bio jedan od prvih naučnika koji je primenio matematiku na fizičke pojave, začetnik hidrostatike i statike, uključujući zakon poluge. On je zaslužan za projektovanje mnogo inovativnih mašina, poput Arhimedovog vijka, sistema koturova, i odbrambenih ratnih mašina koje su njegovi sunarodnici iz Sirakuze koristili u odbrani od najezda Rimljana. Arhimeda su ubili Rimljani prilikom opsade Sirakuze u Drugom punskom ratu, i pored naređenja da on ne sme biti povređen. Od svojih rezultata, sam se najviše ponosio određenjem površine i zapremine kod lopte i valjka i zato su mu, po njegovoj želji, prijatelji i srodnici na nadgrobni spomenik stavili valjak s loptom u njemu. Za razliku od njegovih inovacija koje su bile široko poznate u vreme nastanka, Arhimedov matematički rad nije bio mnogo zapažen. Matematičari iz Aleksandrije su čitali njegova dela i citirali su ga, ali prvi sveobuhvatni zbornik njegovog rada je bio napravljen do 530. godine nove ere, kada je Isidor iz Mileta u vizantijskim Konstantinopolju. Tek zahvaljujući kritici na zbornik i Arhimedov rad, po prvi put su njegova dostignuća bila dostupna široj čitalačkoj publici. Relativno mali broj primeraka Arhimedovog pismenog rada koji su preživeli Srednji vek, su u vreme renesanse bili uticajni izvor ideja i inspiracija naučnicima. Novi uvidi u Arhimedov rad su dobijeni nakon otkrića 1906. godine srednjovekovna prepisivanja Arhimedovog rada, nazvanim Arhimedov palimpsest.